CAO DẠ CẨM

Kết tinh của loài dược liệu quý

Từ thời xa xưa, đồng bào người dân tộc Mường ở vùng đất Yên Thủy, Hòa Bình đã dùng loại cây Dạ cẩm hay còn gọi là dây ruột gà, dây ngón cúi để chữa bệnh đường ruột. Các thầy lang, mế mường, các thầy thuốc nam thường lấy cây này phối trộn với 1 số vị thuốc nam khác như cây khôi tỉa, khôi đất thành 1 bài thuốc chữa bệnh đường ruột rất hiệu quả. Truyện còn kể rằng, trong thời kỳ đất nước có chiến tranh, những người bộ đội, thanh niên xung phong hành quân và vận tải đạn vũ khí tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, khi đau bụng hay bị bệnh đường ruột đều được các thầy thuốc và người dân bản lấy cây Dạ cẩm nấu cho uống khỏi bệnh để tiếp tục hành quân tham gia chiến đấu.

Cây Dạ cẩm là một loại thảo dược phân bố nhiều ở vùng trung du và miền núi. Cây này thuộc họ cà phê và có tên khoa học là Hedyotis capitellata Wall. Cây Dạ cẩm còn được biết đến bằng nhiều cái tên khác như cây: loét mồm, đất lượt, đứt lướt, chạm khẩu cắm,... Trong y học cổ truyền, Dạ cẩm có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, điều trị vết thương, làm vết loét se lại, mau lành, vì vậy mà hỗ trợ điều trị đau dạ dày khá hiệu quả.

Ngày nay, Ở huyện Yên Thủy, cây Dạ cẩm cũng mọc nhiều. Cây thường mọc thành từng bụi trườn và mượn cây khác để cuốn vào. Chiều dài trung bình của cây dao động từ 1m đến 4m. Khi cây còn non thì có thân màu xanh hoặc tím, khi cây già thường có thân sần sùi, màu xám mốc. Người dân thường lấy về đun uống cho những ai bị các bệnh về đường ruột.

Tuy nhiên, do phương pháp nấu, đun uống thông thường không đủ liều lượng và khó bảo quản nên dễ bị vi khuẩn thâm nhập làm ảnh hưởng đến chất lượng và giảm công dụng. Để khắc phục nhược điểm đó, hợp tác xã nông nghiệp yên trị đã áp dụng kỹ thuật chiết xuất bằng công nghệ chiết chân không với nhiệt độ thấp. Nhờ công nghệ này mà

cây Dạ cẩm được cô đặc thành dạng cao, vừa giữ được nguyên chất dược tính vừa dễ dàng bảo quản, tiện lơi cho người sử dụng.

Cao Dạ cẩm là sản phẩm được cô đặc, sử dụng 100g cao Dạ cẩm tương đương với dùng 1,5kg cây Dạ cẩm khô. Để làm ra 100g cao thì cần lấy 80g cây Dạ cẩm, cây Khôi tỉa (5g), cây Khôi đất (10g), sau đó cho vào nồi đun với khoảng 300ml nước. Tiếp tục nấu đến khi thấy tất cả đông đặc lại với nhau thì đem ra để nguội và cất bảo quản trong lọ thủy tinh. Toàn bộ quy trình sản xuất được đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm từ khâu thu hái, phân loại, làm sạch và nấu cao. Với hệ thống dây chuyền máy móc được đầu tư bài bản, “Cao Dạ cẩm” của HTX nông nghiệp Yên Trị có mùi thơm đặc, mầu đen, sánh đặc, tan nhanh trong nước nên rất tiện lợi cho người sử dụng. Với thiết kế lọ đựng nhỏ gọn, người dùng không chỉ dùng ở nhà mà có thể mang đến nơi làm việc hoặc đi công tác. Với vị đắng nhẹ ở đầu lưỡi và ngọt dần ở cuống lưỡi, chúng ta có thể sử dụng loại cao này hòa với nước làm nước uống hàng ngày, rất tốt cho sức khỏe.  

Những năm gần đây, ngày càng có nhiều người tiêu dùng biết đến công dụng của cây Dạ cẩm. Vì thế sản phẩm “Cao Dạ cẩm” đã đến được với người tiêu dùng khắp cả nước. Từ một loại cây thần dược của xứ Mường, giờ đây “Cao Dạ cẩm” đang dần đồng hành phổ biến hơn trong việc hỗ trợ đắc lực cho những người có vấn đề về đại tràng và đau dạ dày. Cũng chính vì lẽ đó mà HTX nông nghiệp Yên Trị luôn có một niềm tin mãnh liệt vào sự phát triển của loại dược liệu quý này như một món quà của mẹ thiên nhiên ban tặng cho sức khỏe của con người.